Powszechnemu obowiązkowi ewidencyjnemu podlegają osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które na podstawie odrębnych ustaw są podatnikami. Kwestie te reguluje Ustawa z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (Dz. U. z 2004 r. Nr 269, poz. 2681 z późn. zm.).
Podmioty te otrzymują numery identyfikacji podatkowej NIP. Obowiązkowi ewidencyjnemu podlegają również inne podmioty, jeżeli na podstawie odrębnych ustaw są podatnikami, a w szczególności zakłady (oddziały) osób prawnych oraz płatnicy podatków. Numery identyfikacji podatkowej nadawane są także podmiotom będącym, na podstawie odrębnych ustaw, płatnikami składek na ubezpieczenia społeczne lub ubezpieczenia zdrowotne. NIP podawany jest na dokumentach związanych z wykonywaniem zobowiązań podatkowych oraz niepodatkowych należności budżetowych.
Nadanie NIP następuje na podstawie zgłoszenia identyfikacyjnego w drodze decyzji wydawanej przez naczelnika urzędu skarbowego. Zgłoszenia dokonuje się jednokrotnie, bez względu na rodzaj i liczbę opłacanych przez podatnika podatków, formę opodatkowania, liczbę i rodzaje prowadzonej działalności gospodarczej oraz liczbę prowadzonych przedsiębiorstw. Dany podmiot może posiadać tylko jeden NIP.
W przypadku osób fizycznych zgłoszenie identyfikacyjne zawiera nazwisko, imiona, imiona rodziców, datę i miejsce urodzenia, płeć, nazwisko rodowe, obywatelstwo, adres miejsca zamieszkania, adres miejsca zameldowania na pobyt stały lub czasowy, rodzaj i numer dowodu tożsamości oraz numer ewidencyjny PESEL.
Podatnicy niebędący osobami fizycznymi muszą w zgłoszeniu podać pełną i skróconą nazwę, formę organizacyjno-prawną, adres siedziby, numer REGON, wykaz rachunków bankowych, adres miejsca przechowywania dokumentacji rachunkowej oraz przedmiot wykonywania działalności określony wg obowiązujących standardów klasyfikacji. Ponadto w przypadku oddziałów osób prawnych musi zostać podany NIP oraz inne dane jednostki macierzystej. Natomiast w przypadku spółek cywilnych, jawnych, partnerskich, komandytowych oraz komandytowo-akcyjnych konieczne jest podanie NIP i innych danych dotyczących wspólników.